Wereldwijde opmars kleine windturbines vanuit de Rotterdamse haven

Groene loper naar de toekomst #1: Flower Turbines

Ze hebben de vorm van een bloem, zijn 1, 3 of 6 meter hoog en kunnen elke kleur aannemen. Zet ze op je camper, huis, bedrijfspand of parkeerterrein et voilà, al met weinig wind beginnen ze te draaien en leveren ze stroom.

De windturbines van Flower Turbines zijn bezig aan een snelle, wereldwijde en duurzame opmars. Directeur Roy Osinga: ‘Flower Turbines leveren op een mooie manier een bijdrage aan de energietransitie, ook in de haven van Rotterdam.’ Zo komt er een turbine van 6 meter in de Amaliahaven op de Tweede Maasvlakte. Osinga: ‘Daarvoor werken we nauw samen met het Havenbedrijf Rotterdam. De turbine gaat duurzame stroom produceren voor verschillende toepassingen in de haven, waarschijnlijk vanaf het tweede kwartaal van 2021.’

Wat verklaart het snel toenemende succes van de turbines? Vanaf de groene loper op het terrein van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM) vertelt een bevlogen Osinga: ‘We staan voor de grote opgaven van de Green Deal. De energietransitie zoemt nu echt rond. Bedrijven maar ook particulieren willen iets doen en zoeken naar oplossingen. Wij bieden hen de mogelijkheid om ook energie op te wekken als de zon niet schijnt. De grote energieomslag is al gaande met soms juist de kleinere bedrijven aan kop. Voor hen is duurzaamheid al veel vanzelfsprekender dan voor sommige grote energieverbruikers en vervuilers.’

Op daken of parkeerterreinen

De Flower Turbines werken anders dan de windmolens die we gewend zijn. Osinga: ‘Dat komt door de aerodynamische vormgeving, de 2 rotorbladen binnenin en de bladverhouding. Die maken het mogelijk een deel van de energie die in de wind zit, eruit te halen en om te zetten in duurzame stroom. De turbines werken vanuit elke windrichting en starten relatief snel. Zo komt de windturbine tot veel meer draaiuren en dus een hogere opbrengst.’

‘Wat een turbine oplevert, is natuurlijk afhankelijk van aerodynamica, het formaat en hoe hard het waait. Met de twee turbines van 3 meter kun je een aanzienlijk deel van een huis van energie voorzien. De 6-meter-turbines zijn een goede optie voor grootschaliger of bedrijfsmatige opwekking van energie. Als je deze turbines in clusters vlakbij elkaar plaatst, vermeerdert de productiviteit. Zeer geschikt dus voor bijvoorbeeld bedrijven met sterke daken of open parkeerterreinen.’

Maar de windturbines leveren nog meer voordelen op. Osinga: ‘Ze zijn zo stil, dat je er echt makkelijk naast kunt werken of wonen. Ze geven geen slagschaduw en ze zijn vogelvriendelijk. Hiermee onderscheiden ze zich van de klassieke windmolens. Omdat de turbines makkelijk op daken en in de gebouwde omgeving geplaatst kunnen worden, hoef je er ook geen land of water voor te gebruiken. Kortom, ze hebben minder impact op de leefomgeving, mede omdat ze minder geluid maken.’

Geïnspireerd door de natuur

Het idee achter Flower Turbines is bijna 8 jaar geleden ontstaan en bedacht door de Israëlische Daniel Farb. Hij schreef zich in voor PortXL, het Rotterdamse start-up-programma dat innovatieve en duurzame bedrijven verder helpt. Na een succesvolle pitch in Nederland kwam hij in contact met Osinga. Osinga is bedrijfseconoom en ondernemer, en werkte eerder voor en met overheidsorganisaties, bedrijven en tech-start-ups op het gebied van ICT, bouw en duurzaamheid. Osinga raakte enthousiast en besloot samen met Farb de stap te zetten en Flower Turbines in Nederland en Europa groot te maken. In 2019 streek het bedrijf neer op de RDM.

Maar waarom verwijzen de turbines naar een bloem? Osinga legt uit: ‘Daniel zijn ouders komen uit de wereld van kunst en wetenschap. Ikzelf ben ook geïnspireerd door de natuur en als zeiler ken ik de kracht van de wind. Die combinatie van techniek en kunst is teruggekomen in het ontwerp. En met de organische lijnen lijkt de windturbine op een tulp. Dat is tegelijkertijd natuurlijk een fantastisch symbolisch exportproduct.’

Dingen die ertoe doen

Voor Osinga was zijn samenwerking met Farb een logische stap: ‘Ik heb mijn leven lang bij organisaties gewerkt die bezig waren met het vormgeven van transities. Ik vind het fijn om betrokken te zijn bij dingen die ertoe doen. Als je een nieuw bedrijf start, is het keihard buffelen maar het is heel bevredigend. Het is heel mooi hoe alles bij elkaar komt en hoe we nu samen met het team stappen zetten.’

Sinds vorig jaar gaat het snel met de bekendheid van Flower Turbines. Zo zijn er bestellingen vanuit heel Europa maar ook in de Verenigde Staten is er groeiende belangstelling. Osinga: ‘Een jaar geleden waren Daniel en ik nog met ons tweeën. Nu bestaat het vaste team uit 10 mensen en zitten we in de overgangsfase van start-up naar scale-up. Om de turbines in grote aantallen te kunnen maken is veel geld nodig. Met crowdfunding is het ons gelukt om bijna € 2 miljoen op te halen.’

Maakbedrijven die durven

Hoe bevalt de RDM? Osinga: ‘RDM is een echte innovatiehub waar je makkelijk in contact komt met andere experts op het gebied van technologie. De onderdelen voor onze producten worden extern op diverse fabriekslocaties gemaakt. Maar hier, op RDM, werken we hard aan nieuwe ontwikkelingen. We zijn hier omringd door andere bedrijven die doen en durven. Dat sluit goed bij ons aan. De maakindustrie is bezig aan een terechte opmars. Wat de internationale politieke ontwikkelingen en het coronavirus ons hebben geleerd, is dat we nog steeds internationaal moeten samenwerken maar ook meer onze eigen broek moeten kunnen ophouden. Door te investeren in de maakindustrie worden we minder afhankelijk van anderen. De RDM speelt daar een pioniersrol in.’

Gouden tulp

Bij wie komen de windturbines terecht? Osinga: ‘De turbines van 1 meter komen vooral bij particulieren maar ook bij mkb-bedrijven; er zijn al meerdere geleverd. Ook de turbines van 3 meter worden inmiddels geleverd. Begin 2021 is de eerste turbine van 6 meter gereed om te worden getest. Dat is weer een grote spong voorwaarts! De grotere turbines komen bij overheden, organisaties en ondernemers. Overheden leveren een actieve bijdrage aan de verduurzaming door samen met ons te laten zien hoe het kan. Ook sommige ondernemers in de haven hebben duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Je ziet dat die steeds meer willen. Maar ook andere ondernemers, zo komt er een goudkleurige turbine op het dak van een appartementencomplex. De ontwikkelaar wil daarmee vooral op een mooie manier inspireren en anderen laten zien dat je je eigen energie met wind kan opwekken.’

Hybride systeem energie opwekken

Volgens Osinga moeten we slim combineren. ‘Er is niet één oplossing. De oplossing is de mix van middelen. Zonnepanelen dragen bij aan schone energie maar ’s nachts heb je er niet zoveel aan. Batterijen zijn nog steeds duur en zeker niet altijd duurzaam. De Flower Turbines zijn daarom een goede aanvulling op de panelen. Ik denk dat we naar een hybride systeem gaan van energie opwekken. Waarbij je deels energie haalt uit centrale voorzieningen, deels uit geothermie (aard- en bodemwarmte) en deels uit je eigen voorzieningen, zoals panelen en turbines.’

‘Ik doe mee’

De turbines hebben volgens Osinga ook een inspirerend effect: ‘Het is mooi dat mensen blij worden van onze producten. Dat geeft veel positieve energie. Met kleine windmolens kun je een deel van het energieprobleem oplossen. Dat inspireert veel mensen en die waarde moet je niet onderschatten! Daarmee laten bedrijven zien: ik doe mee. Dat kan andere bedrijven weer inspireren om ook die stappen te zetten. Ik denk dat dat echt als een katalysator werkt en die waarde is groter dan enkel de opbrengst van de turbine.’

Roy Osinga

Natuurbehoud

Wat zou Osinga graag anders of beter willen zien in de Rotterdamse haven? ‘We moeten de natuur en biodiversiteit echt behouden in het havengebied. Laten we de energie die nodig is voor de gebouwde omgeving en industrie ook zoveel mogelijk in diezelfde gebouwde omgeving opwekken. En met behoud van de natuur! Door zonnepanelen in graslanden te leggen, drukken we ook daar weer onze stempel. De stad is door ons gecultiveerd. Die ruimte hebben we al afgenomen van de natuur. Onze stille en makkelijk inpasbare turbines passen op een natuurlijke wijze in het stedelijke landschapsbeeld. Daarmee dragen wij eraan bij dat de natuur haar eigen ruimte kan behouden.’

Tips voor andere bedrijven

‘Naast de Flower Turbines ontwikkelen en leveren we ook laadproducten op zonne- en windenergie voor fietsen, scooters en scootmobiels. Die kun je on- en off the grid* gebruiken. Zo maak je als bedrijf, overheid of organisatie je energiecirkel weer rond.’

*On-grid: met een aansluiting op het energienet
Off-grid: volledig onafhankelijk van een energienet