In het hart van de Botlek met uitzicht op een kruispunt van waterwegen en havens staat de Verkeerscentrale Rotterdam. Hier zorgen Jimmy, Nina, Kevin en hun collega’s ervoor dat schepen veilig en efficiënt het Rotterdamse havengebied in- en uitvaren.
Gepiep, gekraak en een mix van – in ieder geval voor de verslaggever – onverstaanbaar Duits en Engels klinkt uit de speaker. ‘Hoor je dat? Deze kapitein wil graag via stuurboord langs het schip dat nu uit de Geulhaven komt’, vertaalt Nina Bruintjes de informatie. Ze vervolgt lachend: ‘De eerste dagen tolde m’n hoofd ook hoor van alle informatie, maar het went.’ Inmiddels is ze al 3,5 jaar Vessel Traffic Service-operator. Deze VTS-operators begeleiden dagelijks honderden scheepsbewegingen; soms zijn er wel tachtig gesprekken in een uur tussen verschillende schepen en de centrale. ‘Je fungeert eigenlijk als de oren en ogen van schepen die elkaar nog niet zien, maar waarschijnlijk wel gaan treffen. Je belangrijkste doel: al deze schepen veilig en efficiënt naar hun bestemming begeleiden.’
Dertig schepen in je gebied
En dat gebeurt in deze toren in de Botlek in vijf ploegen van steeds acht mensen. Samen begeleiden zij alle vaarbewegingen vanaf de Van Brienenoordbrug tot voorbij Maassluis. In Hoek van Holland staat nog een verkeerspost; daar doen collega’s hetzelfde, maar dan voor het gebied vanaf zee tot aan Maassluis. Zodoende is het hele havengebied ‘gecoverd’. Kevin van Drongelen is manager VTS en legt uit hoe dat in de praktijk werkt: ‘Ons werkgebied op Verkeerscentrale Rotterdam is verdeeld in zes sectoren, alle VTS-operators begeleiden elk uur een ander deel van het havengebied. Het uitzicht hier is weids, maar beslaat maar een deel van het gebied dat onder deze centrale valt. De overige gebieden volgen we via grote beeldschermen met radarbeelden die binnenkomen via radarscanners en camera’s die verspreid staan door de haven.’ Van de twee mensen die geen sector onder hun hoede hebben, is er één verantwoordelijk voor de ‘front desk’. Hier vindt de communicatie met het Haven Coördinatie Centrum plaats, het controleren van het werkrooster en andere administratieve taken. De ander heeft pauze; niet overbodig, want een uur een sector voor je neus is intensief. Nina: ‘Je bent al die tijd volledig gefocust, je gaat er helemaal in op, er is geen tijd om ergens anders aan te denken. Die volledige focus op het hier en nu vind ik echt geweldig. Soms is het rustig, maar voor ik achterover kan leunen, liggen er alweer dertig schepen in m’n gebied.’
Pixel op je scherm
Dat aanpoten is herkenbaar voor Jimmy Vink. Hij is aspirant en zit nu nog met een mentor achter het scherm. In juni hoopt hij zijn opleiding voor VTS-operator af te ronden zodat hij volledig kan meedraaien. Hij heeft er dan negen maanden theorie en praktijk opzitten. ‘Je leert dit vak echt door te doen. Ik vind het een prachtig beroep; ieder uur is anders en je bent volledig in het moment bezig waardoor de tijd vliegt. De werkplek is natuurlijk ook fantastisch: al die gave schepen die voorbijvaren en die een halfuur geleden nog een pixel op je schermpje waren. Dat je onderdeel uitmaakt van die hele keten aan vaarbewegingen vind ik echt waanzinnig.’ Er bestaat nog wel eens een misverstand over wat wel en niet tot de taak van de operators behoort. Nina: ‘We zijn geen verkeersagent, we informeren de scheepvaart alleen maar. Maar de manier waarop je dat doet, maakt nogal verschil. Je kunt zeggen: dat schip zit pas op 2000 meter van je vandaan, of het schip nadert je al op 2000 meter. De kunst is om de dingen zo te verwoorden dat een kapitein doet wat je graag wilt. Met als voornaamste doel: veilige en efficiënte vaarbewegingen.’ Dan komt er weer een vraag vanaf een schip: de kapitein wil weten of hij nog voorlangs kan bij een schip dat hem gaat kruisen. Het is mogelijk volgens de collega van Nina. ‘Nou ik wacht toch even, het is mij te spannend’, krijgt hij terug. ‘Hoor je dat’, vraagt Nina. ‘Dit is wat ik bedoel: wij gaan niet op de stoel van de kapitein zitten en zij gelukkig niet op de onze.’
Nina Bruintjes (27) uit Etten-Leur, werkt nu 3,5 jaar als VTS-operator bij de Verkeerscentrale Rotterdam Achtergrond: ‘Van mijn 17e tot en met m’n 23e heb ik bij de marine op de internationale wateren gevaren als matroos. Gaaf hoor, maar uiteindelijk was ik toch vaak ‘het hulpje op de brug’, terwijl ik meer verantwoordelijkheid wilde. Het beroep van VTS-operator is geen onbekende bij de marine, veel ex-collega’s zijn hier neergestreken.’ Favoriete shift: ‘De middag van 14.30 uur tot 22.30 uur. Dan hoef ik niet voor dag en dauw op, kan ’s ochtends even sporten. Rond 13.15 uur rijd ik weg uit Etten-Leur. De meeste collega’s zijn er rond 14.00 uur als je om 14.30 uur begint. Het wordt niet gewaardeerd als je pas om 14.25 uur komt binnenzetten om af te lossen. Doet ook niemand hoor, de collegialiteit is groot.’
Het leukste aan het werk: ‘Ik gooi er een cliché in: iedere dag is anders. Je weet niet wat het weer doet, welke schepen er komen, je werkt en leeft echt in het moment en probeert in de gegeven omstandigheden de puzzel zo goed mogelijk op te lossen: iedereen snel en veilig begeleiden. Kan me geen leuker werk wensen.’
Kevin van Drongelen (32) manager VTS uit Rotterdam. Werkt sinds 2021 bij de Divisie Havenmeester. Achtergrond: ‘Ik voer zelf tien jaar bij de Holland Amerika Lijn, maar koos voor een uitdagende baan aan de wal met meer regelmaat in mijn werktijden. Het thuisfront vond het niet altijd leuk dat ik drie maanden weg was.’ Leukst: ‘De gave omgeving. M’n hart maakt elke keer weer een sprongetje als ik het havengebied binnenrijd. De sfeer onderling is ook top, we hebben een leuke groep collega’s. Allemaal anders en toch hebben we veel gemeen: we spreken dezelfde ‘nautische taal’, soortgelijke interesses. We hebben hart voor ons vak.
Wat ik verder gaaf vind is dat ik kan meedenken over de toekomst van de Rotterdamse haven en welke rol wij als afdeling Verkeersafhandeling daarin kunnen spelen. Hoe zitten we er over tien jaar bij? Mijn inschatting: nog steeds met vakkundige mensen, maar ook met slimmere systemen die ons nog beter helpen.’
Jimmy Vink (34) uit Leiden. Startte in september 2021 met zijn opleiding tot VTS-operator. Achtergrond: ‘Ik heb jarenlang gevaren als 2e officier op de Holland Amerika Lijn.’ Favoriete shift: ‘Geef mij die vroege dienst maar. Lekker voor de file naar Rotterdam en dan op tijd weer thuis. Straks ga ik op m’n gemak de boodschappen doen, niet heel spannend, wel lekker makkelijk.’ Leukst: ‘Je bent lekker actief bezig, je verveelt je geen moment en het is super divers. Een tijd lang is een schip een stipje op het scherm, en dan vaart ‘ie ineens langs: Wow, best groot! Gaaf dat je een schakel bent in dat geheel.’
Collega's gezocht!
Heb je minimaal mbo werk- en denkniveau en heb je radarervaring op de brug van een schip? Heb je aan toonbaar professionele nautische ervaring in zee-, of binnenvaart of bij de marine? Werk je graag met computers en vind je het leuk om schepen in de Rotterdamse haven te begeleiden? Is het voor jou geen probleem om regelmatig ’s avonds en in het weekend te werken, dan ben je dé kandidaat om als Vessel Traffic Service (VTS)-operator con tact te onderhouden met de schepen in de haven. In augustus 2022 start weer een Vessel Traffic Service (VTS)– opleiding.