Rotterdam heeft een van de meest ‘waterveilige’ havens ter wereld. De kans op overstromingen is er klein. Maar blijft dat ook zo, nu de zeespiegel stijgt? Vijf vragen over ‘waterveiligheid’, nu en in de toekomst.
Hoe groot is de kans op een overstroming in de Rotterdamse haven?
Die kans is zeer klein. Voor het overgrote deel van de haven wordt het risico op een overstroming ingeschat op eens in de duizend tot drieduizend jaar. Dat komt, omdat bijna alle haventerreinen vrij hoog zijn aangelegd, veelal tussen de 3,5 en 5,5 meter boven NAP, ruimschoots boven zeeniveau. Daar is een goede reden voor: de haven is niet beschermd door dijken, zoals de meeste omringende (en veel lager geleden) woongebieden. Door die hoge ligging geldt Rotterdam als een van de meest waterveilige havens in de wereld.
Is het gevaarlijk als de haven overstroomt?
Nee, het gevaar voor menselijke slachtoffers (bijvoorbeeld door verdrinking) is zeer klein. Een overstroming is vooral vervelend vanwege de (economische) schade. Enerzijds aan haventerreinen of de spullen die er staan. Anderzijds doordat overslag en chemische bedrijven en raffinaderijen tijdelijk stilvallen, wat weer gevolgen heeft voor de logistieke keten. Denk aan grondstoffen of andere spullen die niet op tijd op hun plaats van bestemming arriveren. Ook bestaat het risico op milieuschade.
Download
Betekent een stijgende zeespiegel meer kans op overstromingen?
Ja, hoe meer de zeespiegel stijgt, des te groter het risico op een overstroming. Een belangrijke vraag daarbij is: hoeveel stijgt het waterpeil de komende decennia? Zeker is dat de zeespiegel op de Noordzee nu 6 centimeter hoger is dan in 1990. Voor 2100 zal dit toenemen tot ergens tussen de 30 en 120 centimeter, afhankelijk van de snelheid waarmee de aarde opwarmt. Hoe dit ook uitpakt: de kans op overstromingen neemt sowieso toe.
Bereidt de haven zich voor op deze zeespiegelstijging?
Zeker, daarvoor moet het Havenbedrijf samen met de bedrijven, maar bijvoorbeeld ook de beheerders van het spoor of het elektriciteitsnet, maatregelen bedenken. Die zijn erop gericht de haven in de loop van de tijd aan te passen aan het stijgende zeespiegelniveau ('adaptatiestrategie'). Bijvoorbeeld door lokaal terreinen op te hogen of wegen en kademuren hoger aan te leggen. Ook bedrijven kunnen maatregelen nemen, zoals kwetsbare producten en elektriciteit hoger plaatsen of waterdichte barrières aanleggen.
Hoe zit het met de waterveiligheid van de mensen die rond de haven wonen?
Dat hangt er vanaf waar je woont: achter een dijk ('binnendijks') of ervoor ('buitendijks'). Binnendijks word je beschermd door de dijken en waterwerken van Rijkswaterstaat en waterschappen. Buitendijks is dat anders, daar ben je - net als de bedrijven - zelf verantwoordelijk voor je waterveiligheid. Woon je buitendijks stroomopwaarts van de Maeslantkering, dan profiteer je ervan dat deze samen met de Hartelkering sluit bij een waterpeil van 3 meter in Rotterdam; overigens is dat nog nooit voorgekomen. Wel organiseert Rijkswaterstaat elk jaar een proefsluiting aan het begin van het 'stormseizoen'.