NVB volwassen en klaar voor de toekomst
Om goederen vlot vanuit en naar het achterland te kunnen vervoeren, zijn zeehavens aangewezen op een goed georganiseerd binnenhaven netwerk. Havenbedrijf Rotterdam is trots op de sterke positie die de NVB 25 jaar na haar oprichting verworven heeft.
Havenbedrijf Rotterdam werd kort na de oprichting van de NVB lid van de vereniging, wat in het toenmalige Europese havenlandschap opmerkelijk was. Niet alle zeehavens wilden geassocieerd worden met een binnenhavenvereniging. 'Maar we zijn nu eenmaal een schakel in de logistieke keten en aangesloten op de hele wereld', zegt Jaap Jelle Feenstra, Public Affairs Officer bij Havenbedrijf Rotterdam en vicevoorzitter van de NVB. 'Goederen die in Rotterdam aankomen, moeten snel het achterland in en vice versa. Daar hebben we alle modaliteiten bij nodig, inclusief binnenhavens als overslagpunten.'
Binnenvaart
Bert Luijendijk beaamt: 'In Rotterdam heeft men snel herkend dat zee- en binnenhavens aan elkaar gelieerd zijn.' Luijendijk, voormalig secretaris van binnenvaartorganisatie CBOB en penningmeester van Bureau Voorlichting Binnenvaart (BVB), stond als beleidsadviseur van het Havenbedrijf Rotterdam, mee aan de wieg van de NVB, eerst als secretaris en later als vicevoorzitter. Binnenvaart stond in die tijd niet echt op de agenda. Als Rotterdams raadslid voor het CDA maakte Luijendijk zich tussen 1990 en 1994 sterk voor de sector. Bij de bespreking van het Havenplan 2010 diende hij in de gemeenteraad een motie in over de noodzaak van inland terminals met een spoor- én binnenvaartaansluiting die unaniem werd aangenomen. Bij het Havenbedrijf werd hij onder andere secretaris van het Overleg Platform Binnenvaart, een nieuw overleg met de binnenvaartorganisaties onder voorzitterschap van de havenwethouder. In Brussel sprak hij binnen de Europese binnenhavenorganisatie mee over het Europese steunpakket NAIADES voor de binnenvaart. Het doet Luijendijk deugd dat de binnenvaart inmiddels als een volwaardige sector erkend is. 'Dat is alleen maar goed voor de Rotterdamse haven, zeker ook in het kader van de klimaatdoelstellingen en energietransitie.'
Digitaliseren en verduurzamen
Feenstra was als Tweede Kamerlid voor de PvdA van 1988 tot 2002 woordvoerder voor de dossiers Betuweroute en Maasvlakte II. De eerste motie voor de uitbreiding van de Maasvlakte kwam van zijn hand. Parallel aan de groei van de Rotterdamse haven werd ook de NVB groter. Volgens Feenstra maakte de vereniging drie jaar geleden de stap naar volwassenheid door samen met de leden vijf prioritaire thema’s te definiëren. Ze zijn gevat in de Strategische Agenda 2020-2025. Bovenaan staan duurzaamheid en digitalisering. Feenstra: 'Digitalisering is een niet meer te stoppen maatschappelijke ontwikkeling. Ook iedere binnenhaven moet nadenken over IT-systemen en koppelingen voor het uitwisselen van data. Op vraag van onze leden hebben we een ontwikkelpad uitgezet dat we met z’n allen kunnen aflopen. Met onze leden en experts ontwikkelen we een aanpak die iedere haven kan gebruiken om op zijn eigen ontwikkelniveau aan te haken, stappen te zetten en vaart te maken met digitalisering. We werken samen toe naar een doordacht datasysteem dat gericht is op het automatiseren en vereenvoudigen van havenprocessen. Qua duurzaamheid geldt dat binnenhavens schoner en veiliger moeten worden. Ook daarin groeien we met z’n allen.'
Langetermijnvisie
Daarnaast ligt de nadruk op lobbywerk en een langetermijnvisie. Feenstra: 'We boeken mooie resultaten. We hebben vast overleg met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en zijn via de Europese binnenvaartorganisatie EFIP vertegenwoordigd in Brussel. We zijn medeondertekenaar van de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens. In de Havennota 2020-2030 worden binnenhavens voor het eerst vernoemd als onderdeel van de logistieke keten. Om synergie-effecten te creëren, moedigen we gezamenlijk havenbeheer in de regio aan. Steeds vaker zoeken individuele binnenhavens elkaar op en vormen één regionaal havenbedrijf, zoals bij Zwolle-Meppel-Kampen en in Twente.'
Mijlpalen
De basis voor de sterke positie van de NVB anno 2021 is de afgelopen twee decennia gelegd. Als bestuurslid van het eerste uur en huidig erelid stipt Luijendijk enkele mijlpalen aan. 'Onze voormalige voorzitters Corien Wortmann en Marijke van Haaren hebben de toon gezet om binnenhavens op de agenda te krijgen bij provincies, gemeenten en Rijk. In 2004 onderbouwden we in het Blue Ports Rapport het belang van binnenhavens voor de nationale economie. Ze creëren veel (in)directe werkgelegenheid en hoeven wat dat betreft niet onder te doen voor de zeehavens. Dit was een eyeopener voor beleidsmakers en heeft één en ander in een stroomversnelling gebracht. We kregen een Instrumentenmap Binnenhavens voor gemeenten en provincies en konden via de Quick Wins subsidieregelingen versneld investeren in de ontwikkeling van binnenvaartoverslagpunten waaronder containerterminals. In 2014 verscheen de eerste Binnenhavenmonitor. Zowel het Blue Ports Rapport als de Binnenhavenmonitor waren op Europees vlak zeer vooruitstrevend.'
Klaar voor de toekomst
Via de kwartaal nieuwsbrief maakt de NVB werk van professionele communicatie. Het ledenaantal is gestaag gegroeid en kan volgens Feenstra verder omhoog. 'Als bestuur maken we momenteel een rondje langs gemeenten en provincies die nog geen lid zijn. Ons netwerk staat er krachtig voor om toekomstige uitdagingen het hoofd te bieden. Het Europese Fit for 55-programma om de uitstoot van broeikasgassen te verlagen zal van alle modaliteiten een enorme inspanning vergen. Ons voordeel is dat we goed georganiseerd zijn.'
Wat zouden zeehavens zijn zonder dit sterke binnenhavennetwerk? Feenstra: 'Gelukkig is dat scenario geen werkelijkheid! Nederland heeft volgens het World Economic Forum al zes jaar op rij de beste haveninfrastructuur ter wereld. Eén keer is prachtig, twee keer opmerkelijk, maar zes keer zegt toch wel iets.' Luijendijk: 'Zonder binnenhavens zou het goederenvervoer vast lopen. De ontwikkeling van het containervervoer zou zonder de binnenvaart niet hebben plaatsgevonden.'
Tekst: Sarah de Preter