Het Havenbedrijf Rotterdam en Yokogawa Electric Corporation zijn een haalbaarheidsonderzoek gestart naar een groei in branche-overschrijdende integratie van efficiënt energie- en nutsvoorzieningenverbruik in het industriegebied rond Rotterdam.

Men hoopt daarmee bij te kunnen dragen aan de ambitieuze decarbonisatiedoelstellingen in de regio. Uit een eerste vooronderzoek is gebleken dat het optimaliseren van het gebruik van elektriciteit en nutsvoorzieningen bij bedrijven een kostenbesparing van maar liefst 5% zou kunnen opleveren.

De activiteiten van de individuele bedrijven in de petrochemische sector zijn over het algemeen sterk geoptimaliseerd. Doordat zij zich echter zorgen maken om vertrouwelijke informatie vrij te geven, zijn ze terughoudend om 'bij de buren te kijken' en in energieclusters met andere bedrijven samen te werken, terwijl dat wel meer energie- en resource-besparingen kan opleveren.  De haven van Rotterdam en Yokogawa willen deze barrière doorbreken door het vertrouwelijk delen van data te faciliteren en met behulp van een vergaande integratie binnen het cluster om de grote, potentiële efficiëntiewinst te bereiken door de productie in hele industrieclusters te optimaliseren.

Met behulp van de integratie van diverse nutsvoorzieningen, zoals warmte, elektriciteit en waterstof, kan de industriële flexibiliteit worden vergroot. Dat leidt ook weer tot een hogere efficiëntie. Zo kan het elektriciteitsverbruik 'achter de meter' tussen aangrenzende bedrijven geoptimaliseerd worden om de piekbelasting te kunnen beheren, wat er op zijn beurt weer aan bijdraagt dat opstoppingen in het elektriciteitsnetwerk in het havengebied worden voorkomen of teruggedrongen. Diezelfde benadering kan worden uitgebreid door het gebruik van andere nutsvoorzieningen in goede banen te leiden. Zo kunnen bedrijven die stoom als nevenproduct hebben ervoor kiezen om hun productie op het juiste moment op te schroeven, namelijk als een aangrenzend bedrijf meer stoom nodig heeft – hierdoor gaat er minder warmte verloren. Mogelijk vormt deze aanpak, die meerdere nutsvoorzieningen beslaat, in het algemeen een belangrijke bijdrage aan energiebesparingen en emissiereductie.

Als de grootste haven van Europa – en de thuisbasis van meer dan 200 bedrijven – bezit de haven van Rotterdam een unieke positie om dit project te faciliteren en te implementeren en zo de energietransitie te ondersteunen. Yokogawa is in staat om de bestaande simulatietechnologie toe te passen, waarmee een optimale productieplanning en oplossingen voor regionaal energiebeheer worden ondersteund, en adviseringsmogelijkheden kunnen worden geïdentificeerd over de kansen op efficiëntieverbetering binnen diverse industriële systemen.

Voorbereidend haalbaarheidsonderzoek

Een vooronderzoek naar de haalbaarheid door beide bedrijven is reeds afgerond, waarbij gebruik werd gemaakt van computersimulaties en vergelijkingen tussen de bedrijfsvoeringen binnen het industriële cluster in de Rotterdamse haven om de bespaarmogelijkheden in diverse nutsvoorzieningen te identificeren. Dit werd gecombineerd met diepgaande workshops en rondetafelgesprekken met diverse bedrijven die in dit gebied actief zijn. 

Uit het vooronderzoek naar de haalbaarheid bleek dat er een verbetering tot 5% mogelijk is met behulp van een betere afstemming van het gebruik van elektriciteit, warmte, stoom en grondstoffen als water en industrieel gas, wat resulteert in lagere kosten en een kleinere voetafdruk in het koolstofverbruik. Een diepere integratie en optimalisatie binnen het industriële cluster kunnen op de langere termijn leiden tot besparingen van wel 10%. Op deze manier kan de regio Rotterdam zich ontwikkelen tot een "industriële deeleconomie", waarin het delen van resources en de infrastructuur leiden tot zeer efficiënte bedrijfsvoering bij alle ondernemingen in de regio.

Na deze eerste, positieve evaluaties zijn de haven van Rotterdam en Yokogawa nu een haalbaarheidsonderzoek gestart met enkele petrochemische en energiebedrijven binnen het cluster op basis van bestaande bedrijfsvoeringen, om zo concrete gebruikerscases te definiëren. De eerste resultaten van het haalbaarheidsonderzoek worden tegen het einde van 2023 verwacht. Indien deze voldoende positief zijn, houdt de volgende stap het ontwikkelen van plannen in voor de uitvoer van praktijkonderzoek onder de deelnemende bedrijven in de haven, te beginnen in 2024.

Vanaf 2024 voert het Havenbedrijf alle nieuwbouwprojecten in BIM (Bouwwerk Informatie Management) uit. Dit betekent dat we in het bouwproces dezelfde taal spreken als onze ketenpartners. Met BIM ontwikkelen we onze bouwprojecten slimmer en kunnen we deze vervolgens efficiënter onderhouden. We digitaliseren de Asset Life Cycle (ALC) op basis van een gestandaardiseerde werkwijze en de internationale norm ISO 19650.

In de praktijk betekent dit dat we gebruik maken van een 2D-/3D-model waaraan data en documenten, nodig in de ALC, gekoppeld zijn. Modellen, data en documenten van de assets staan op één plek en zijn eenvoudig te delen met samenwerkingspartners in de keten. Inmiddels werken we in verschillende projecten met BIM, bijvoorbeeld bij de bouw van een kademuur in de Amaliahaven, renovatie van de Rozenburgsesluis en spoorverbetering op Maasvlakte-Zuid.

Aansluiten bij (inter)nationale normen

Havenbedrijf Rotterdam sluit met BIM aan bij (inter)nationale normen: de ISO 19650, NEN2767-4 en de BIM Basis Infra. Onze ketenpartners zijn hiermee vertrouwd. Ook toetst het Havenbedrijf de BIM-werkwijze en -instrumenten met ketenpartners. We werken samen met ingenieursbureaus Arcadis, MariTeam, Royal HaskoningDHV en Witteveen + Bos aan toetsing in de ontwerpfase. Met aannemers toetsen we de BIM-instrumenten in de uitvoeringsfase.

In september is de Haringvlietbrug (A29) 1 weekend en 13 nachten dicht in beide richtingen voor al het wegverkeer (waarvan 3 reservenachten). Ook de parallelbaan is dan afgesloten.

De afsluitingen zijn noodzakelijk voor de laatste stappen van de renovatie van de brug: het testen van de technische systemen voor de bediening, besturing en bewaking en voor het afstellen van het bewegingswerk van de nieuwe brugklep. Na de testen kan de brug worden gecertificeerd en in het najaar van 2023 weer worden geopend voor de hoge scheepvaart.

Weekendafsluiting Haringvlietbrug 8 t/m 11 september

Van vrijdag 8 september 22.00 uur tot maandag 11 september 05.00 uur is de brug inclusief parallelbaan een heel weekend dicht voor al het verkeer in beide richtingen. 

Nachtafsluitingen Haringvlietbrug periode 4 t/m 27 september

De nachtafsluitingen van de Haringvlietbrug inclusief parallelbaan zijn doordeweeks (van maandag tot en met donderdag) steeds van 22.00 uur ’s avonds tot 05.00 uur de volgende ochtend op de volgende data:

• Maandag 4 t/m donderdag 7 september
• Maandag 11 t/m donderdag 14 september
• Maandag 18 en dinsdag 19 september

Reservenachten: woensdag 20, dinsdag 26 en woensdag 27 september worden alleen ingezet wanneer dat nodig is.

Het pand van het Educatief Informatie Centrum (EIC) in het hart van de Rotterdamse haven, aan de Noordzeeweg 6 op de Landtong Rozenburg staat te koop. Het EIC verhuist volgend jaar naar havenervaringscentrum Portlantis op Rotterdam Maasvlakte.

Het gebouw wordt verkocht door Parc Makelaars BV uit Rotterdam. Het object bestaat uit 2.171,22 m2 kantoorruimte. De bestemming moet passen in het bestemmingsplan. Bestemmingen die ervoor in aanmerking komen, zijn haven gerelateerde activiteiten zoals testlaboratoria, facilitaire diensten, voorzieningen als afvalwaterzuivering, luchtbehandelingssystemen, damp- en geurverwerkingssystemen, bedrijfsgebonden kantoren. Het stichtingsbestuur moet goedkeuring verstrekken aan de beoogde koper en zal nadrukkelijk rekening houden met de belangen van de bewoners van Rozenburg.

Locatie

In 1997 nam het EIC dit toen nog nieuwe gebouw in gebruik. Het biedt ruimte aan een interactieve havententoonstelling en is een vergadercentrum. Voor het gebouw staat een openbaar parkeerterrein. Het pand ligt nabij het Botlek- Europoortgebied en Maasvlakte I en 2. Het is goed met de auto te bereiken.

Het EIC is in 1993 opgericht met als doel de aansluiting school – arbeidsmarkt te verbeteren. De Stichting kent een bestuur met vertegenwoordigers van werkgeversorganisatie Deltalinqs, Havenbedrijf Rotterdam, Scheepvaart- en Transportcollege, Albeda College en Stichting BOOR (die zich inzet voor speciaal onderwijs).

Het programma van de Wereldhavendagen op 1, 2 en 3 september barst weer uit zijn voegen. In het water, op de kade en zelfs in de lucht. Overal is iets te doen en daar lees je alles over in de nieuwe editie van de Havenkrant, die deze week op de mat valt. Verder lees je mooie havenverhalen, een volle agenda en bieden we leuke winacties aan.

Foto: Anne Reitsma

In deze Havenkrant pakken we uit met tips voor leuke activiteiten tijdens de Wereldhavendagen. Van een excursie met de eigen fiets over de Maasvlakte tot een bezoek aan de kelder en het bedienhuis van de Erasmusbrug. Ook leerzaam: André Nijenhuis, docent bij de Rotterdamse Fotografieschool, geeft je tips om de beste foto’s te maken tijdens de Wereldhavendagen.

Drones, Portlantis en de Harbour Run

Verder een artikel over drones die je steeds meer ziet in de haven. Wat kunnen deze onbemande ‘vliegtuigjes’ en hoe zorgen ze voor meer veiligheid in de haven? In het Havenhart maken we kennis met Heijplaat en we lichten een tipje van de sluier op over Portlantis, het nieuwe havenervaringscentrum dat in 2024 z’n deuren opent. En alvast een voorbeschouwing over de Harbour Run, die op 1 oktober voor de tiende keer wordt gehouden. En daarnaast nog veel meer leuke verhalen in deze nieuwe editie.

Het inpassingsplan en de omgevingsvergunningen voor het zogenoemde Porthos-project blijven in stand. Dat betekent dat het Porthos-project mag doorgaan. Dit volgt uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State op 16 augustus 2023.

Update: 16 augustus 2023, 13:35

Porthos verheugd over groen licht Raad van State voor CO2-opslag

Het eerste grote project voor CO2-transport en -opslag in Nederland kan doorgaan, nu de Raad van State positief heeft geoordeeld over de ecologische beoordeling van project Porthos. De Raad van State concludeerde vandaag dat met het ecologisch onderzoek is aangetoond dat de stikstofdepositie van Porthos géén significante effecten heeft op nabijgelegen natuurgebieden. De definitieve investeringsbeslissing wordt nu voorbereid door Porthos. Het streven is om begin 2024 te starten met de bouw. 

Door CO2 op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzeebodem kunnen op korte termijn grote hoeveelheden CO2 tegen relatief lage kosten uit de atmosfeer worden gehouden. Dankzij Porthos wordt straks 2,5 miljoen ton CO2 per jaar afgevangen en permanent opgeslagen. CO2-opslag is daarmee een wezenlijke maatregel voor de industrie om bij te dragen aan de Nederlandse klimaatdoelstellingen. Tegelijkertijd werkt de industrie aan de transitie naar processen gebaseerd op hernieuwbare energie en grondstoffen. De bouw van het Porthos-systeem duurt ongeveer twee jaar. Porthos is naar verwachting operationeel vanaf 2026.

Q Terminals heeft een meerderheidsaandeel genomen in de Kramer Group, een logistieke dienstverlener en een container terminal operator op Rotterdam Maasvlakte.

Neville Bissett (links) van Q Terminals en André Kramer van Kramer Group

Q Terminals ziet in de overname een kans om een sterke positie te verwerven in Europa’s grootste containerhaven. ‘Kramer Group is van strategisch belang voor de Rotterdamse haven, aangezien die een aanvulling is op de activiteiten van de haven en directe toegang heeft tot de diepzee-terminals’, aldus CEO Neville Bissett.

CEO en grootaandeelhouder André Kramer is ook ‘erg enthousiast over deze belangrijke mijlpaal in de reis van ons familiebedrijf die zestig jaar geleden is begonnen door mijn vader’.

Kramer heeft zes locaties in de Rotterdamse haven, waarvan vijf op de Maasvlakte en één in het Waal-Eemhavengebied.

Wild Port of Europe, de film van Nederlander Willem Berents en de Duitse Melanie Kutzke over de onverwachte aanwezigheid van rijke natuur in de havens van Rotterdam en Moerdijk, is genomineerd voor ‘Best Innovative Film’ op het GREEN SCREEN International Naturfilmfestival Eckernförde, Duitsland. Eerder kreeg de natuurfilm al de Kristallen Film Award van het Nederlands Filmfestival.

De film zal op het festival in Eckernförde getoond worden op 8 september in aanwezigheid van Melanie Kutzke en Willem Berents, de makers van de film.

'We zijn blij met deze nominatie omdat die juist het innovatieve aspect van onze film erkent. Met Wild Port of Europe willen wij een lans breken voor miskende natuur. De film gaat over ongeziene natuur die – tegen alle verwachtingen in - probeert te overleven in een extreem geïndustrialiseerd landschap waarin de mens alles bepaalt: de grootste haven van Europa', aldus Melanie.

Een gebied dat bovendien continu verandert. Aanwezigheid van rijke natuur is hier onverwacht en ongemakkelijk, en wordt daarom in het algemeen liever ontkend dan omarmd. Vanuit de ene kant wordt die natuur omwille van economische motieven gemarginaliseerd, want het blijft in de eerste plaats een haven- industriegebied. En vanuit de andere kant wordt zij gemakshalve ontkend omdat natuur op een ‘vuile’ plek als een industriegebied niet strookt met ons nostalgische beeld van natuur, of ons actuele wereldbeeld. Het is juist die spagaat die Wild Port of Europe expliciet maakt in haar vorm. Cinematografisch hebben we nadrukkelijk steeds gezocht naar het contrast tussen de natuurlijke en industriële wereld. ‘Poëtisch ongemak’, zo noemen wij het zelf. Zonder vooroordeel en zonder dwingende voice-over. Wild Port of Europe laat de beleving èn de interpretatie aan de kijker.’

De productie van de film duurde 5 jaar en was een extreme uitdaging. Qua omvang zijn de havens niet alleen reusachtig groot, ze zitten ook letterlijk op slot. Daar komt bij dat veel natuur hier vrijwel alleen kan overleven door kansen te pakken die zich voordoen, en die zijn niet voorspelbaar. Maar het geduld leverde fascinerende beelden op van onder andere een torenvalk die hoog in een containerlandschap broedt. Maar ook van een eieren pikkende egel, en een bunzinggezin dat noodgedwongen een nomadisch bestaan leidt. Van gigantische vogelkolonies die worden gegeseld door weersextremen. En van een buizerd die een watervat gebruikt als koelbox voor zijn voorraadje konijnenkarkassen.

Green Screen

Het ‘Green Screen Festival’ vindt plaats 6 tot en met 10 september in Eckernförde aan de Oostzee. Het is - volgens de organisatie - het populairste festival voor natuurdocumentaires in Europa en wordt sinds 2007 georganiseerd.

Zondag 20 augustus komt Disney naar Rotterdam. Dan arriveert om 10.45 uur het cruiseschip Disney Dream aan de Holland Amerikakade van Cruiseport Rotterdam. Het is voor de eerste keer dat een schip van de Amerikaanse rederij Disney Cruise Line in Rotterdam arriveert. Sinds enkele jaren doet de rederij ook Noord-West Europa aan. Disney Dream vertrekt dezelfde dag nog om 20.15 uur.

De Disney Dream op zee (Foto: Disney Media)

Disney Dream - 2011 in de vaart genomen - is één van de nieuwere schepen van de rederij en heeft een capaciteit tot zo’n 4.000 cruisepassagiers. Het schip vaart voornamelijk korte cruises tussen de Verenigde Staten en de Bahama’s.

Disney Cruise Line

Disney Cruise Line heeft ook nog drie andere grotere schepen: Disney Magic, Disney Fantasy en Disney Wonder. De rederij presenteert zich als ‘uitermate geschikt voor familiecruises’. Aan boord kunnen de passagiers zich vermaken met allerlei producten en figuren uit de wereld van Walt Disney.

Zo kom je er Mickey Mouse tegen, kan je deelnemen aan ‘Piraten Party’s’ en eten in een restaurant met ‘Beauty and the Beast’ als thema. De rederij verkoopt zijn vaartochten als droomreis vol magische momenten voor het gehele gezin.

De omvang van de totale goederenoverslag in de Rotterdamse haven lag het eerste halfjaar 5,5% lager (220,7 miljoen ton) dan in dezelfde periode in 2022 (233,5 miljoen ton). De daling betrof vooral de overslag van kolen, containers en overig droog massagoed (grondstoffen). De overslag in de segmenten agribulk, ijzererts & schroot en LNG nam toe.

In het eerste halfjaar zijn de overeenkomsten gesloten voor de uitbreiding bij de containerterminals in de Prinses Amaliahaven. Deze uitbreiding zal op termijn leiden tot een potentiële stroom van zo'n 4 miljoen TEU (standaardmaat voor containers). De solide financiële resultaten van het Havenbedrijf stellen het Havenbedrijf in staat om te blijven investeren in de transitie naar schonere energie en in goede bereikbaarheid.

• Forse investeringen in eerste halfjaar in extra capaciteit containerterminals
• Belangrijke voortgang energietransitie: walstroom realisatie, investeringsbeslissing waterstof leiding,uitbreiding fabriek Sif, verduurzaming binnenvaartsector en nieuwe overeenkomsten import groene waterstof
• 5,5% minder goederenoverslag als gevolg van hoge inflatie en een afzwakkende economie
• Solide omzet en bedrijfsresultaat Havenbedrijf Rotterdam

Boudewijn Siemons, CEO a.i. & COO Havenbedrijf Rotterdam: 'Ondanks de economische onzekerheden en geopolitieke spanningen zijn er in het eerste halfjaar grote stappen gezet in de aanleg en uitgifte van nieuwe terreinen en kademuren om ruimte te maken voor onder meer de productie en import van groene waterstof en extra capaciteit in het containersegment. Een belangrijke stap is gezet met de uitgifte van de terreinen in de Prinses Amaliahaven aan APM Terminals en RWG. We willen onze klanten op tijd de benodigde ruimte en voorzieningen bieden om hen in staat te stellen op een duurzame manier te blijven ondernemen en groeien.'

Financiën Havenbedrijf Rotterdam

De financiële resultaten van Havenbedrijf Rotterdam waren solide in het eerste halfjaar van 2023. De opbrengsten, voornamelijk uit zeehavengelden en huur- en erfpachtopbrengsten namen toe met € 4,3 miljoen tot € 416,5 miljoen ten opzichte van het eerste halfjaar 2022. De operationele lasten stegen met € 10,2 miljoen naar € 134,6 miljoen. Daarmee daalde het resultaat voor belastingen, rente, afschrijvingen en waardeverminderingen met € 5,9 miljoen tot € 281,9 miljoen. Het nettoresultaat daalt met € 26,1 miljoen tot € 116,5 miljoen. De daling van het nettoresultaat wordt veroorzaakt door twee eenmalige posten. In het eerste halfjaar is een afwaardering van verworven stikstofrechten door de uitspraak van de Raad van State met betrekking tot de 25 kilometer afkapgrens (€ 8,0 miljoen) verwerkt en is een garantiepremie Porthos (€ 7,3 miljoen) verwerkt wat leidt tot een negatief resultaat deelnemingen. 

De bruto investeringen in het eerste halfjaar van 2023 bedroegen € 135,7 miljoen, inclusief kapitaalstortingen in deelnemingen (eerste halfjaar 2022: € 117,1 miljoen). De belangrijkste investering in het eerste halfjaar van 2023 is de aanleg kademuur Amaliahaven (€ 38,3 miljoen).

Droog massagoed

De overslag binnen het goederensegment droog massagoed daalde met 11,7% in het eerste halfjaar. De overslag van kolen ging met 14,5% omlaag tot 12,4 miljoen ton. Dit heeft vooral te maken met de lage vraag naar energiekolen voor stroomproductie. Zowel in Nederland als Duitsland, de belangrijkste bestemming van kolen, werden duurzame bronnen zoals wind en zon meer gebruikt voor stroomproductie in het afgelopen halfjaar. De overslag van het segment ijzererts & schroot steeg met 8,9% naar 13,0 miljoen ton ondanks de lage vraag naar ijzererts van de staalfabrieken in het achterland van Rotterdam.

De export van schroot is echter gestegen. Schroot gaat voornamelijk naar Turkije, waar de staalproductie na de aardbeving in februari weer snel is opgestart. De opvallende daling van 62,8% van het segment overig droog massagoed hangt samen met de toename van 54,6% in het agribulk segment. Dit heeft te maken met een correctie op een verkeerde aangifte in het zeehavengeld systeem in 2022. Zonder de vertekening is de stijging in het agribulk segment 8,5%. Dit heeft vooral te maken met een groei van oliezaden uit Zuid-Amerika. Het segment overig droog massagoed laat ook na correctie een daling zien. Dit heeft vooral te maken met de daling van energie-intensieve productie, zoals staal en aluminium als gevolg van de hoge energieprijzen.

Nat massagoed

In het eerste halfjaar is er 0,6% minder nat massagoed overgeslagen. Er werd 51,8 miljoen ton ruwe olie overgeslagen, wat een daling is van 1,4%. De aanvoer van Russische olie is inmiddels volledig vervangen door ruwe olie uit de Verenigde Staten, Noorwegen, West-Afrika en het Midden-Oosten. De overslag van minerale olieproducten daalde in het eerste halfjaar met 1,9% naar 27,3 miljoen ton. De overslag van LNG steeg in het eerste halfjaar verder met 9,8% naar 5,9 miljoen ton. LNG wordt grotendeels (62%) ingevoerd vanuit de Verenigde Staten.

Containers en breakbulk

De overslag van containers nam in het eerste halfjaar af met 9,3% in tonnen tot 64,4 miljoen ton en met 8,1% tot 6,7 miljoen TEU. De afname van de containeroverslag kent twee hoofdoorzaken: het wegvallen van volumes van en naar Rusland en de daling van import uit Azië. De betrouwbaarheid van de vaarschema’s van containerschepen is echter verder toegenomen in het eerste halfjaar. Dit leidde tot de verbetering van de afhandeling van volumes in de haven en naar het achterland. Het Roll-on Roll-off verkeer (RoRo) is afgenomen met 3,2% tot 13,3 miljoen ton. Naast de afnemende vraag door hoge inflatie en opgebouwde voorraden, heeft het RoRo segment ook te maken met een zwakke Britse economie. Het segment overig stukgoed daalde met 11,5% naar 3,4 miljoen ton. De voornaamste reden hiervoor is dat veel stukgoed lading weer in containers wordt verscheept door de lage containertarieven.

Foto: Martens Multimedia

Digitalisering

In het eerste halfjaar zijn belangrijke stappen gezet op het gebied van digitalisering. Na een intensieve pilotfase is Nextlogic in januari 2023 officieel van start gegaan. Doel van de integrale planning-tool is dat binnenvaartschepen in de haven sneller afgehandeld worden en terminals hun kades optimaal kunnen benutten. Nextlogic verwacht dat met de aansluiting van meer barge operators in de loop van 2023 meer dan 90% van het binnenvaartvolume op de deepsea-terminals via deze integrale planning gaat lopen. 

In juni van dit jaar is Distro Energy gelanceerd. Distro Energy is een volledig geautomatiseerd handelsplatform waarmee bedrijven zelf opgewekte energie onderling lokaal kunnen verhandelen en het verbruik hiervan kunnen optimaliseren. Het platform versnelt de energietransitie met een nieuw marktmodel om lokaal gunstigere prijzen te bieden voor duurzame stroom. Dit zorgt niet alleen voor meer lokaal verbruik van hernieuwbare stroom en dus een beperking van congestie, maar ook voor lagere kosten voor de gebruikers en betere rendementen voor partijen die hernieuwbare energie opwekken en/of opslaan.

Voortgang energietransitie

Na vele jaren van voorbereiding komt de energietransitie in de volle breedte op gang. Op dit moment lopen er zo’n 70 projecten in verschillende fases en wordt de energietransitie steeds zichtbaarder. Groene waterstof speelt in de nieuwe CO2-neutrale haven en economie een centrale rol. Het Havenbedrijf Rotterdam werkt aan een reeks concrete projecten over de hele keten van productie, infrastructuur, transport, import en gebruik om de klimaatdoelstellingen te realiseren. Voor de grootschalige import van groene waterstof zijn dit jaar samenwerkingsovereenkomsten getekend met o.a. partijen in Brazilië, Spanje en Namibië. Voor de productie van groene waterstof worden twee conversieparken ingericht op Maasvlakte 2. Verschillende bedrijven hebben plannen om hier groene waterstoffabrieken te bouwen met een capaciteit van 200-250 MW per stuk. Shell is gestart met de bouw van de eerste waterstoffabriek. Alle kavels op het eerste conversiepark zijn inmiddels vergeven.

Elders op de Maasvlakte wordt nu ruimte gecreëerd voor een nieuw elektrolyse-cluster. Hier is in april 2023 een terrein van 11 ha gereserveerd voor een waterstoffabriek tot 1 GW voor de partij die de tender voor windpark IJmuiden Ver kavel Beta wint. De ambitie van het Havenbedrijf is om in 2030 2 à 2,5 GW elektrolyse te laten plaatsvinden. Het Rijk streeft naar 4 GW in heel Nederland in 2030. Gasunie heeft in juni het investeringsbesluit genomen voor het eerste deel van een landelijk waterstofnetwerk van Maasvlakte 2 naar Pernis. De werkzaamheden gaan na de zomer van start. Het waterstofnetwerk verbindt vanaf 2030 de grote industriële regio's in Nederland en omliggende landen als Duitsland en België met elkaar. Het Nederlandse bedrijf Sif gaat zijn bestaande fabriek voor monopile funderingen op Maasvlakte 2 uitbreiden. De eerste productieactiviteiten zijn gepland voor de tweede helft van 2024. Op het gebied van walstroom zijn ook belangrijke vorderingen gemaakt in het afgelopen halfjaar. Het project voor de walstroominstallatie voor cruiseschepen is begin juni gestart en vanaf eind 2024 zullen de eerste cruiseschepen in Rotterdam aan de stekker gaan. 

Ook de verduurzaming van de binnenvaartsector is concreter geworden met verdere investeringen in Zero Emission Services (ZES), een onderneming gericht op elektrificatie van de binnenvaart en door lancering van het project Condor H2. Condor H2 zal waterstofopslag en brandstofcellen met een batterijpakket leveren op basis van pay-per-use, zodat schepen emissievrij gemaakt kunnen worden met beperkte investeringen vooraf voor scheepseigenaren. Door deze samenwerking van Havenbedrijf Rotterdam, de Provincie Zuid-Holland en ruim 40 partners moeten in 2030 vijftig emissievrije schepen kunnen varen.

Vooruitblik

Over het hele jaar verwachten we een beperkte daling van de overslagvolumes als gevolg van de onzekerheden die de huidige geopolitieke situatie en de hoge inflatie met zich meebrengen. Beperkte groei van de Nederlandse economie en recessies in het buitenland zorgen voor dalende wereldhandelsvolumes en lagere industriële productie. Voor het CO2-transport-, en opslagproject Porthos verwacht de Raad van State na de zomer uitspraak te doen of de ecologische beoordeling voldoende aantoont dat de tijdelijke stikstofdepositie van Porthos geen significant effect heeft op beschermde natuurgebieden. De voorbereidingen zijn ondertussen doorgegaan. Zodra de vergunningen onherroepelijk zijn, neemt Porthos een definitieve investeringsbeslissing.

Het feit dat het Nederlandse kabinet demissionair is, betekent dat de voortgang op een aantal belangrijke thema's, zoals klimaat en stikstof lange tijd stil dreigen te vallen. Havenbedrijf Rotterdam kan en wil een belangrijke bijdrage leveren aan het realiseren van de Nederlandse klimaatdoelen. Daarvoor moeten grote investeringen in infrastructuur langjarig mogelijk gemaakt worden. Ook heeft de Rotterdamse haven stikstofruimte en voldoende netcapaciteit nodig voor verschillende projecten op het vlak van de energietransitie. Treedt hier vertraging op dan kunnen de ambities niet tijdig worden gerealiseerd en stagneert de verduurzaming van de industrie en daarmee de verduurzaming van Nederland. Havenbedrijf Rotterdam blijft zich de komende tijd inzetten op het verder brengen en uitvoeren van deze concrete projecten.